Улаанбаатар хотын ус хангамжийг нэмэгдүүлэх, усны нөөцийн зохистой менежментийг хэрэгжүүлэх зорилготой “Мянганы сорилтын хоёр дахь компакт гэрээ”-ний хүрээний бүтээн байгуулалтууд ашиглалтад ороход бэлэн болоод байна. АНУ-ын Мянганы сорилтын корпорац болон Монгол Улсын Засгийн газрын хамтын ажиллагааны үр дүнд боссон Ус гүн цэвэршүүлэх болон Хаягдал ус дахин боловсруулах үйлдвэрүүдийн хэрэгжилт өнөөдөр 94 хувьд хүрч, туршилт тохируулгын ажил нь эрчимтэй явагдаж байна.
Нийт 461.7 сая ам.долларын санхүүжилтээр хэрэгжиж буй энэхүү хөтөлбөр нь 2026 оны гуравдугаар сар хүртэл үргэлжлэх бөгөөд Монголын усны салбарын түүхэнд шинэ технологийн дэвшлийг авчирч байгаа юм. Төслийн хүрээнд Биокомбинат болон Шувуун фабрик орчмын газрын доорх усны ордыг түшиглэн шинэ эх үүсвэрүүдийг байгуулж, нийслэл хотын ирээдүйн усны хэрэгцээг хангах суурийг тавилаа.
Энэхүү хөтөлбөрийн хүрээнд Монгол Улсад анх удаа нэвтрүүлж буй технологийн шийдлүүдийг дурдвал:
- Урвуу осмос (Reverse Osmosis): Газрын доорх эрдэсжилт ихтэй усыг олон улсын стандартын түвшинд хүртэл гүн цэвэршүүлэн, төвлөрсөн сүлжээнд нийлүүлэх дэвшилтэт арга.
- Бичил туннель (Micro-tunneling): Нийт 55 км урт шугам хоолойг суурилуулахдаа Туул гол болон төмөр замын доогуур байгаль орчинд хохирол багатайгаар өрөмдөж сүвлэх технологи.
- Шилэн бөмбөлгөн шүүлтүүр (Glass beads): Худгийн тоноглолд уламжлалт хайргыг халж, шүүх чадвар өндөртэй олон улсын сүүлийн үеийн шүүрийг ашигласан.
Хаягдал ус дахин боловсруулах үйлдвэр ашиглалтад орсноор байгаль орчинд ээлтэй, эдийн засгийн хэмнэлттэй шинэ соёл тогтож байна. Тус үйлдвэр нь хоногт 50 мянга, жилд 18 сая шоо метр хүртэлх хаягдал усыг эрчим хүчний станцуудын хэрэгцээнд зориулан дахин боловсруулснаар, төдий хэмжээний цэнгэг гүний усыг хэмнэх боломжийг бүрдүүлж байгаа юм.
Уг хөтөлбөр бүрэн хэрэгжсэнээр Улаанбаатар хотын усны нөөц жилд 50 сая шоо метрээр нэмэгдэж, ирэх 30 жилийн хугацаанд 2.4 сая гаруй иргэнийг эрүүл ахуйн шаардлага хангасан цэвэр усаар тогтвортой хангах нөхцөл бүрдлээ. Энэ нь нийслэл хотын хөгжил цэцэглэлт болон хүн амын эрүүл мэндэд оруулж буй хамгийн том стратегийн хөрөнгө оруулалтуудын нэг болж байна.
