Нас ахих тусам нойрны гүн гүнзгий байдал багасч, илүү тасалданги шинжтэй болдог. Гэсэн хэдий ч нойрны чанарыг сайжруулах нь эрүүл мэнд, урт наслалтын үндэс гэж эрдэмтэд баталж байна.
Нас ахих тусам нойр хэрхэн өөрчлөгддөг вэ
Насжилтын явцад хүний биеийн дотоод цаг буюу циркадианы хэмнэл өөрчлөгдөж, үүний улмаас нойрны мөчлөг илүү хөнгөн, тасалданги болдог. Нойр судлаач доктор Марк Рэйгийн хэлснээр, хөгшчүүл шөнө олон дахин сэрдэг, заримдаа унтаж чадахгүй байх нь түгээмэл. Үүний гол шалтгаан нь тархины хэсэг бүр нэгэн зэрэг “унтаж” чадахгүй болсон явдал бөгөөд нойрны гүн фаз богиносож, бие, оюуны нөхөн сэргэлт мууддаг.
Нойрны цикл ойролцоогоор 90 минут үргэлжилдэг бөгөөд хөгшин хүмүүст цикл бүрийн төгсгөлд сэрэх хандлага ихсэх нь “бага нойр хэрэгтэй” гэсэн буруу ойлголт үүсгэдэг.
Нас ахисан хүмүүст хэр их унтах хэрэгтэй вэ
- 60–64 насныханд өдөрт 7–9 цаг унтахыг зөвлөдөг
- 65 болон түүнээс дээш настай хүмүүст 7–8 цаг хангалттай
Гэхдээ зөвхөн цаг хугацаа бус, нойрны чанар ч чухал. Өглөө сэрэхэд сэргэг, амарсан мэдрэмж төрж байвал сайн чанартай нойртой байсныг илтгэнэ.
Нойрны дутагдлын сөрөг нөлөө
- Эрч хүч буурна
- Дархлаа суларна
- Анхаарал төвлөрөл муудна
- Сэтгэл санаа тогтворгүй болно
Эрүүл мэнд, нойр хоёрын уялдаа
Нас ахих тусам архаг өвчин, физиологийн өөрчлөлтүүд нойрыг доголдуулах эрсдэлтэй. Жишээлбэл, эрчүүдэд шөнө шээлгэх шалтгаантайгаар сэрэх нь ихэсдэг, харин эмэгтэйчүүдэд цэвэршилтийн үед хөлс ялгарч, бие тавгүйтэх зэргээр нойронд сөргөөр нөлөөлнө.
Доктор Рэй өдөрт 20 минутаас хэтрэхгүй богино нойрыг зөвлөж байна. Үүний хамгийн тохиромжтой цаг нь 13:00–14:00.
Чанартай нойрт хүрэх энгийн зуршлууд
- Өдөр бүр хөнгөн дасгал хийх, алхах
- Унтахын өмнө ном унших, тайвшруулах хөгжим сонсох, бясалгах
- Кофе, согтууруулах ундаа, дэлгэцнээс зайлсхийх
- Өдөр бүр тогтмол цагт унтаж, сэрэх
Дүгнэлт
Нас ахих үед нойрны чанар чухал үүрэгтэй. Нойрны өөрчлөлтүүдийг ойлгож, тохирсон арга хэмжээг авах нь урт наслах, амьдралын чанараа хадгалахад тустай.
