Засгийн газрын өнөөдрийн (2025.12.17) хуралдаанаар нийгэмд хүнд суртал, авлига, хүний эрхийн зөрчил үүсгэж буй “журмуудыг” цэгцлэх түүхэн шийдвэр гаргалаа. Хууль зүй, дотоод хэргийн (ХЗДХ) сайд Б.Энхбаяр энэхүү шинэчлэлийг ахлан ажиллах бөгөөд 180 хоногийн хугацаанд хуулиас давсан хэм хэмжээ тогтоосон 1000 орчим журмыг хүчингүй болгохоор төлөвлөжээ.
Сайд Б.Энхбаярын онцолсноор, Монгол Улсад хууль тогтоох засаглалын зарчим алдагдаж, гүйцэтгэх засаглалын албан тушаалтнууд “журам” нэрээр дур зоргоороо авирлах үзэгдэл хэрээс хэтэрсэн байна.
Өнөөдрийн байдлаар манай улсын хууль тогтоомжийн орчинд дараах дүр зураг харагдаж байна:
- Хүчин төгөлдөр хууль: 437
- Журам батлах эрх олгосон заалт: 2,403
- Бүртгэлтэй журам (ХЗДХЯ): 2,357
- Бүртгэлгүй журам: 850 (үүний 350 орчим нь Засгийн газрынх)
Үндсэн Хууль Зөрчиж Буй Гурван Гол Асуудал
Сайд Б.Энхбаяр энэхүү шинэчлэлийг хийх үндэслэлээ дараах байдлаар тайлбарлав:
- Хууль тогтоох эрх мэдэл: Үндсэн хуулиар хууль тогтоох онцгой эрх мэдэл зөвхөн УИХ-д хадгалагддаг. Гэтэл өнөөдөр сайд, агентлагийн дарга нар гарын үсгээрээ нийгмийн харилцааг зохицуулж, УИХ-ын эрх мэдэлд халдаж байна.
- Хүний эрхийн хязгаарлалт: Хүний үндсэн эрхийг зөвхөн хуулиар хязгаарлах ёстой. Гэтэл практик дээр бүртгэлтэй болон бүртгэлгүй олон зуун журмаар иргэдийн эрхийг боомилж байгаа нь Үндсэн хууль зөрчсөн үйлдэл юм.
- Шүүлтүүргүй шийдвэр: УИХ-аар хэлэлцэгдэж буй хууль олон нийтийн хяналт, сөрөг хүчний шүүмжлэл, олон шатны хэлэлцүүлгээр ордог. Харин журмын ард ямар ч мэтгэлцээн байхгүй, зөвхөн албан тушаалтны үзэмжээр төлбөр, тариф, норм дүрмийг тогтоож байна.
180 Хоногийн “Цэвэрлэгээ”
Монгол Улсын Ерөнхий сайдаас өгсөн чиглэлийн дагуу ХЗДХ-ийн сайдаар ахлуулсан ажлын хэсэг ирэх 6 сарын хугацаанд:
- Хуулиас давсан хэм хэмжээ тогтоосон бүх журмыг ялгах;
- Хувийн хэвшил, иргэдэд дарамт болсон төлбөр, хураамжийн журмуудыг хүчингүй болгох;
- Төрийн байгууллагуудын дур зоргоороо журам баталдаг эрх мэдлийг хязгаарлах чиглэлээр ажиллах юм.
Энэхүү шинэчлэл нь засаглалын гажуудлыг засаж, авлига хүнд суртлыг бууруулахад чиглэсэн Засгийн газрын томоохон алхам болж байна.
