Өнөөдөр бол Олон улсын ХДХВ, ДОХ-той тэмцэх өдөр бөгөөд олон нийт энэхүү халдварыг зөвхөн насанд хүрэгчдэд хамааралтай өвчин гэж буруу ойлгох хандлага байдаг. ХДХВ болон ДОХ-ын талаарх үндсэн ойлголт, мөн вирус хүний биед хэрхэн нөлөөлдөг талаарх мэдээллийг доор дэлгэрүүлэн хүргэж байна.
ХДХВ ба ДОХ-ын Ялгаа:
- ХДХВ (Хүний Дархлал Хомсдолын Вирус): Энэ бол ДОХ өвчнийг үүсгэгч вирус юм. Хүний дархлааны эсүүдийг устгадаг бөгөөд одоогоор энэ вирусийг бүрэн төгс эмчлэх боломжгүй. ХДХВ-ийн халдвар тээгч хүн бүр ДОХ-ын өвчтэй гэсэн үг биш.
- ДОХ (Дархлалын Олдмол Хомсдол): Энэ бол ХДХВ-ийн улмаас хүний дархлалын тогтолцоо удаан хугацаанд гэмтэж, суларсны эцэст ямар ч өвчнийг эсэргүүцэх чадваргүй болсон үеийг хэлнэ. Энэ үед бие нь янз бүрийн дагалдах өвчнөөр өвчилж, үхэлд хүргэж болзошгүй халдварууд болон хорт хавдраар голчлон илэрдэг. Харин ДОХ-той хүн бүр ХДХВ-ийн халдвартай байдаг.
ХДХВ Дархлалын Тогтолцоог Хэрхэн Гэмтээдэг Вэ?
ХДХВ нь хүний дархлалын тогтолцооны гол хамгаалагч эсүүдийг гэмтээж, устгадаг. Дархлалын тогтолцоо нь биед орсон гадны халдвар, хортой зүйлийг хянаж, устгах, эд эсийг нөхөн сэргээх чухал үүргийг гүйцэтгэдэг.
- “Хайгуулч Эсүүд”: Дархлааны хамгийн чухал хэсэг болох CD4 хэмээх өвөрмөц эсүүд нь аливаа халдварын мэдээллийг хүлээн авч, түүнийг устгах “эсрэг бие”-ийг бий болгох хариуцлагатай байдаг.
- Вирусийн Үйлдэл: ХДХВ нь хүний биеийн CD4 эсийг “өөрийн үржүүлэгч” болгон ашигладаг.
- Үр Дүн: Цаг хугацаа өнгөрөх тусам бие дэх вирусийн тоо өсөж, чухал CD4 эсийн тоо цөөрч эхэлдэг. Үүний улмаас дархлалын тогтолцоо үндсэндээ бүх төрлийн халдвартай тэмцэх чадваргүй болдог.
ХДХВ-ийн Халдварын Үе Шат:
ХДХВ-ийн халдвар авсан хүн бүр нэн даруй ДОХ-ын шатанд шилждэггүй. Энэ халдвар нь хэд хэдэн үе шатыг дамждаг:
- Халдварын Эхэн Үе:
- Үргэлжлэх хугацаа: Цөөн буюу долоо хоног үргэлжилнэ.
- Шинж тэмдэг: 20 хүртэлх хувьд нь богино хугацаагаар ханиах зэрэг шинж тэмдэг илэрдэг.
- Онцлох: Энэ үед вирус ихээр үржиж, дархлалын систем эсрэг бие үүсгэж эхэлдэг. Гүйцэд үүсээгүй байхад шинжилгээ өгөхөд халдвар илрэхгүй байх магадлалтай.
- Эмнэлзүйн Шинж Тэмдэггүй Үе:
- Үргэлжлэх хугацаа: Дунджаар 10 орчим жил үргэлжилдэг ч тухайн хүний биеэс хамаарч өөр өөр байж болно.
- Шинж тэмдэг: Ямар ч шинж тэмдэг илрэхгүй.
- Онцлох: Энэ үед вирус илрүүлэх эсрэг бие үүссэн байдаг тул шинжилгээ өгч халдвартай эсэхээ мэдэх боломжтой.
- Шинж Тэмдэг Илрэх Үе:
- Шалтгаан: Дархлалын эсүүд шатаж дуусах, ХДХВ-д дийлдэх, биеийн нөхөх чадваргүй болох зэрэг гурван шалтгаанаас дархлалын систем тэмцэх чадвараа бүрэн алддаг.
- Өвчлөл: Дархлаа суларснаас шалтгаангүй олон дагалдах өвчнүүд (уушигны үрэвсэл, хатгаа, сүрьеэ, амны мөөгөнцөр, хомхой, арьсны хорт хавдрууд) үүсгэдэг.
- ДОХ-ын Шатанд Шилжих Үе:
- Шинж тэмдэг: Дархлалын систем ихээр гэмтсэнээр төрөл бүрийн өвчинтэй тэмцэх чадваргүй болдог.
- Тодорхойлолт: ДОХ-той холбоотой нэг болон хэд хэдэн дагалдах халдварууд илэрсэн, эсвэл 1 шоо.мм-т CD4 эсийн тоо 200-гаас доош буусан тохиолдолд тухайн хүнийг ДОХ-ын шатанд шилжлээ гэж одоогоор үзэж байна. Халдвартай хүний бие тааруу байсан ч ДОХ-ын шатандаа шилжээгүй байх боломжтой.
