Төмсний үнийн өсөлт — өргөн хэрэглээний барааны хямралын илрэл
Сүүлийн үед Оросын эдийн засгийн эмзэг байдлыг тод илтгэх нэгэн үзэгдэл нь өргөн хэрэглээний хүнсний бүтээгдэхүүний үнийн огцом өсөлт болоод байна. Ялангуяа төмсний үнэ сүүлийн жилд 285.5 хувиар өсч, нэг кг нь 11.4 рубль байсан бол 42.4 рубльд хүрсэн нь иргэдийн анхаарлыг татаж, нийгмийн сэтгэл зүйд хүчтэй нөлөө үзүүлж эхэллээ. Энэ өсөлт “борщны багц” хэмээн нэрлэгддэг хүнсний ногоонуудын үнийн огцом өсөлттэй хавсарч, манжин, байцаа, сонгины үнэ мөн эрс нэмэгдсэн. Цорын ганц үнэ тогтвортой ногоо нь лууван бөгөөд үүнээс өөр хүнсний бараа бараг үнийн өсөлтөөс зугтааж чадахгүй байна.
Нийлүүлэлтийн бууралт, валютын уналт хослон хямрал үүсгэв
2024 онд ОХУ-д төмсний хураалт өмнөх оныхоос 1.2 сая тонноор буурсан нь дотоодын найман сая тоннын хэрэглээг хангаж чадахгүйд хүргэж байна. Энэ нь төмсний үнийн өсөлтөд шууд нөлөөлсөн. ОХУ-ын Хөдөө аж ахуйн яам болон зах зээлийн судалгааны байгууллагуудын мэдээлснээр бөөний болон жижиглэнгийн үнэ 3.9-2.4 дахин нэмэгдээд байна. Эдийн засгийн салбарын шинжээч Алексей Плуговын үзэж байгаагаар энэ өсөлт ойрын хугацаанд тогтворжихгүй бөгөөд цаашид улам тэлэх хандлагатай байна.
Засгийн газар арга хэмжээ авч эхэлсэн ч хангалтгүй байна
Үүсээд буй нөхцөл байдалд Засгийн газар хариу арга хэмжээ авсан. “Найрсаг орнууд”-аас төмсийг татваргүйгээр импортлох шийдвэрийг гаргаж, Төрийн Думын дэд дарга Борис Чернышов төмсний жижиглэнгийн үнийг төрөөс зохицуулах саналыг гаргав. Гэсэн ч энэ нь үндсэн шалтгааныг шийдэхгүй, түр хугацааны арга хэмжээ төдий гэж үзэх шинжээч олон байна.
Худалдан авах чадвар ба эдийн засгийн бодит байдал
ОХУ-ын ерөнхийлөгч Владимир Путин эдийн засгийн талаарх өөдрөг мэдэгдэл хийж, Оросыг дэлхийн дөрөв дэх том эдийн засаг хэмээн онцолсон ч олон улсын мэдээллийн платформууд түүний хэлсэнтэй нийцэхгүй тоо баримт дэлгэж байна. OEC-ийн статистикаар ОХУ 2023 онд экспортын үзүүлэлтээр дэлхийд 50, судалгааны чадавхаар 58, нэг хүнд ногдох экспорт, импортын үзүүлэлтээр тус тус 84, 138-д бичигдсэн байна. Үүнээс үзэхэд Оросын эдийн засаг “секвестр” буюу зарим салбарууд зогсонги байдалд орсон, зөвхөн зэвсэг болон бордооны үйлдвэрлэлд түшиглэж буйг харуулж байна.
Түүх давтагдах уу — ЗХУ-ын задарлын сургамж
Зөвлөлт Холбоот Улсын задарлын гол шалтгаан нь өөрийн оюуны өмчгүй, иргэний үйлдвэрлэлийн өрсөлдөх чадваргүй бүтэц байсныг түүх гэрчилдэг. Энэ өнцгөөс харахад ОХУ-ын өнөөгийн байдал ЗХУ-ын сүүлчийн жилүүдтэй төстэй. Барууны дэмжлэггүйгээр, гиперинфляцид нэрвэгдсэн эдийн засагтай, нийгмийн бухимдалд автсан Орос улс эдийн засгийн хувьд дефолт зарлахад хүрч, улмаар улс төрийн тогтворгүй байдалд орж болзошгүй байгааг олон шинжээч анхааруулж байна.
Дүгнэлт: Төмсний үнэ хувь хүний, улс орны ирээдүйд нөлөөлж байна
Эцэст нь дүгнэхэд, төмсний үнэ гэх мэт энгийн мэт санагдах үзүүлэлт нь зөвхөн нэг бүтээгдэхүүний асуудал биш бөгөөд нийт эдийн засаг, засаглалын чадамж, ард иргэдийн амьдралын түвшинд шууд нөлөөлж буйг харуулж байна. Хойд хөршийн эдийн засгийн ирээдүй төмс шиг энгийн атлаа нэн хүнд асуудлаар хэмжигдэж байна.
