Энэ жил Монголд этнографийн шинжлэх ухааны 40 жилийн ойн баяр болон Монгол, Венгерийн хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохиож байна.
Энэхүү түүхэн ойн хүрээнд, “Чингис хаан” Үндэсний музейн дарга доктор Г.Бямбарагчаагийн санаачилгаар, “Дорныг дурандахуй” (Восток в бинокль) хэмээх ном хэвлэгдсэн бөгөөд энэхүү номонд Венгерийн этнографч Ласло Фельдешийн Монголд авч байсан зургуудаас 250 гаруй зургийг багтаасан байна.
Номын танилцуулга
Номын танилцуулга дээр, “Чингис хаан” Үндэсний музейн дарга, академич Сампилдондовын Чулуун хэлэхдээ: “Манай хоёр орны эрдэмтэд олон жил монголын түүх, нүүдлийн соёл, уламжлалыг судалж байна. Энэ өдрийн арга хэмжээ нь бидний хамтын судалгааны үргэлжлэл юм. Венгерийн эрдэмтэд мэргэжлийн түвшинд судалгаа хийж, XX зууны эхээр шинжлэх ухааны судалгааг эхлүүлсэн. Бидний судлаачдад анхны судалгааны материалыг танилцуулах боломж олдсон” гэж онцоллоо.
Ласло Фельдешийн судалгаа
Венгерийн Шинжлэх ухааны академийн Этнологийн институтийн ерөнхий эрдэмтэн Жолт Силади хэлэхдээ: “Ласло Фельдешийн хамгийн алдартай бүтээл нь 1961 онд хэвлэгдсэн этнографийн талбар судалгаа бөгөөд энэ нь Еврази болон Хойд Африкийн мал аж ахуйн материалыг гол эх сурвалжаар ашигласан. Ласло Фельдешийн докторын бүтээлийн гол онцлог нь мал аж ахуйд ашигладаг бэлчээрийг Европ, өмнөд Туйлын тэнгисийн болон ойролцоох бүс нутгуудын газар нутгийн өөрчлөлттэй харьцуулан судалсан явдал юм. Түүний Монголд хийсэн судалгаанууд нь судалгааны баялаг материалыг цуглуулахад чухал хувь нэмэр оруулсан” гэж онцолсон юм.
“Дорныг дурандахуй” номд оруулсан зургууд
“Дорныг дурандахуй” номонд Ласло Фельдешийн Монголд хийсэн судалгааны үеийн 250 гаруй зураг багтжээ. Тэдгээр нь Монголын нүүдлийн мал аж ахуй, уламжлалт амьдралын хэв маяг, хувцас, орон сууц, хөдөлмөрийн багаж зэргийг харуулсан олон төрлийн мэдээллийг агуулдаг.
Фельдешийн судалгаа болон түүний архив
Ласло Фельдеш анх 1967 онд Монголд ирж, тэр цагаас хойшхи судалгаагаараа Монголын малчдын суурьшил, нүүдэлчин мал аж ахуй, уламжлалт амьдралын хэв маяг, хувцас, гэр орны тухай нэвтэрхий мэдээлэл цуглуулсан байдаг. Түүний 700 гаруй зураг Будапешт хотын Этнографийн музейд хадгалагдаж байгаа бөгөөд эдгээр зургийг урьд нь хэзээ ч нийтлээгүй бөгөөд одоо хүртэл олон улсын монгол судлаачдын мэдээгүй эх сурвалжууд болж байна. Музейд 561 ширхэг хар цагаан болон 274 өнгөт зураг, мөн Ласло Фельдешийн хийсэн богино хэмжээний кино хадгалагдаж байгаа юм.
