Өнөөдөр буюу хаврын дунд сарын шинийн 7-нд монгол түмний уламжлалт “Ханш нээх өдөр” тохиож байна. Энэ өдөр байгаль дэлхий бүрэн сэрж, ургамал соёолон, амьд байгалийн хэмнэл дахин тэнцвэртээ орж эхэлдэг хэмээн үздэг. “Ханш” гэх үг нь “сайны тэмдэг, ээл, ивээл” гэсэн утгатай бөгөөд энэхүү өдөр нь жил бүрийн хаврын улирлын төгс эхлэл хэмээн тооцогддог.
Байгаль дэлхий сэргэх үеийн бэлгэдэл
“Ханш нээх” нь зүгээр нэг өдрийг илэрхийлэхгүй. Энэ нь байгалийн амьсгал нээгдэж, ургамал анхны соёололтоо хийж, амьтад ичээнээсээ гарч, бүх амьд организм шинэ үеийн амьдралынх нь эхлэлийг тавьж буйг бэлгэддэг өдөр юм. Иймээс ч монголчууд уг өдрийг хийморь сэргээх, буян хураах өдөр хэмээн онцлон тэмдэглэж иржээ.
Ханш нээх өдөрт сахих зан үйл, цээр
Түүхэн уламжлалаар энэ өдөр:
- Хүндэтгэлтэй, эерэг сэтгэлээр сэтгэлээ ариусгана
- Хэрүүл маргаанаас татгалзаж, бусдад сайн үйл бүтээнэ
- Амьтны амь таслах, хурц үйлдэл гаргахаас зайлсхийдэг
- Ном хурах, хурайлал сонсох, буян хураахыг эрхэмлэнэ
- Бурхан болоочдоо дурсаж, гэртээ зул хүж өргөнө
- Цагаан хоол идэж, биедээ амгалан байдал бий болгодог
Хөдөө нутгийнхан энэ өдөр морьдын дэлийг засах, хязаалан үрээ хөнгөлөх, тариа будааны үрийг анхлан газарт өргөх гэх мэтээр буян үйлдэх аргуудаар уг өдрийг өнгөрөөдөг.
Хот суурин газрын иргэдийн хувьд
Хотын иргэд гэр хороолол, орчны гудамж талбайдаа мод, бут сөөг тарих, цэцэг суулгах зэрэг экологийн үйл ажиллагаа явуулбал тус өдрийн буян хураах утгыг биелүүлж байгаа хэрэг хэмээн үздэг. Мөн энэ өдөр ноолуур самнах эхлэлийг тавьдаг заншил ч бий.
Энэ өдөр хийгдсэн үйл бүр энерги ихтэй, хурдан үр дүнгээ өгдөг хэмээн зурхайчид тайлбарладаг. Иймээс хүн бүр энэ өдрийг тайван, сайн сайхныг эрмэлзэн өнгөрүүлж, сэтгэл болон орчноо ариусган шинэ эхлэлийг угтахыг уламжлал ёсоор эрхэмлэж ирсэн билээ.
