Монголын орчин үеийн утга зохиолын үндэс суурийг тавьсан, XX зууны суут уран бүтээлч Дашдоржийн Нацагдоржийн мэндэлсний 119 жилийн ой өнөөдөр тохиож байна. Тэрбээр 1906 оны энэ өдөр Төв аймгийн Баяндэлгэр сумын “Гүн галуутай” хэмээх газар тайж Дашдоржийн гэрт мэндэлжээ.
Д.Нацагдорж Монголын соёл, урлаг, уран зохиолын шинэ эрин үеийг нээсэн төдийгүй яруу найраг, үргэлжилсэн үг, жүжгийн зохиолын чиглэлд олон дурсамж үлдээсэн. Түүний бүтээлүүд эх оронч сэтгэл, хүний мөн чанар, хайр ба итгэлийн утгыг гүн гүнзгий илэрхийлдгээрээ онцлог. “Миний нутаг”, “Учиртай гурван толгой”, “Харанхуй хад”, “Мандах нарны туяа” зэрэг бүтээлүүд нь Монголын уран зохиолд алтан үсгээр бичигдсэн билээ.
Д.Нацагдорж судлал ба түүний өв
1930-аад оноос хойш “Нацагдорж судлал” хэмээх тусгай судалгааны чиглэл бий болж, өнөөдрийг хүртэл түүний амьдрал, уран бүтээлийг судлах ажил дэлхий даяар өргөжин хөгжсөөр байна.
Өнөөдрийн байдлаар их зохиолчийн тухай 6000 гаруй судалгааны бүтээл бүртгэгдсэн бөгөөд судлаачид энэ тоо цаашид улам нэмэгдэх төлөвтэй гэж үзэж байна. Түүний зохиол бүтээл, үзэл санаа нь Монголын утга зохиол төдийгүй дэлхийн уран зохиолын салбарт ч үнэ цэнтэй байр суурь эзэлдэг.
Түүний уран бүтээлүүдийн ач холбогдол
- Монголын орчин үеийн уран зохиолын тулгын чулууг тавьсан.
- Яруу найраг, жүжгийн зохиол, өгүүллэг зэрэг төрөл жанрын олон талт бүтээл туурвисан.
- Монгол хүний оюун санаа, эх оронч үзлийг уран сайхны хэлээр илэрхийлсэн.
- Түүний бүтээлүүд өнөөдөр ч сургалтын хөтөлбөрт багтаж, олон улсын түвшинд судлагдсаар байна.
Д.Нацагдоржийн уран бүтээл нь цаг үеэ давсан үнэт өв бөгөөд Монголын уран зохиолын хөгжилд үлэмж нөлөө үзүүлсэн хэвээр байна.
