Өнөөдөр хүмүүс биеийн эрүүл мэндээс гадна сэтгэцийн эрүүл мэнддээ ч анхаарах нь нэмэгдэж байна. Стресс, ажил болон хувийн амьдралын асуудал, эдийн засгийн бэрхшээл, ойр дотны хүний алдагдал зэрэг нь хүнд дарамт болж, хүн өөрөө сэтгэлээ зохицуулж чадахаа болих тохиолдол бий. Ийм үед хэнд хандах вэ — сэтгэл зүйчид, сэтгэл засалчид эсвэл сэтгэцийн эмчид?
Сэтгэл зүйч гэж хэн бэ?
Сэтгэл зүйч нь сэтгэл судлалын чиглэлээр дээд боловсролтой мэргэжилтэн. Түүний зорилго бол хүнийг өөрийгөө ойлгож, мэдрэмжээ таньж, амьдралын хүнд нөхцөлтэй тэмцэх арга зам олоход туслах. Эмчилгээ хийхгүй, эм бичиж өгөхгүй. Харин харилцан яриа, зөвлөгөө, тусгай арга зүй ашигладаг. Ихэвчлэн харилцааны бэрхшээл, өөртөө итгэлгүй байдал, айдас, эсвэл дотоод хөгжлийн эрэлд байгаа үед хандана.
Хэзээ сэтгэл зүйчид хандах вэ?
Ажлын дарамт, стрессийг даван туулж чадахгүй байгаа үед, харилцаанд давтагддаг зөрчилдөөн бий болсон үед, эсвэл амьдралын том өөрчлөлт (салалт, алдагдал, шинэ орчин) тохиолдсон үед хандах нь зүйтэй. Мөн сэтгэл санаа унасан, амьдралын өнгө алдагдсан мэт мэдрэмж төрөхөд сэтгэл зүйч тусална.
Сэтгэцийн эмч гэж хэн бэ?
Сэтгэцийн эмч бол анагаахын боловсролтой эмч бөгөөд сэтгэцийн эмгэгийг оношилж, эмчилдэг. Тэр эм бичиж өгөх, онош тавих, цогц эмчилгээ санал болгох боломжтой.
Хэзээ сэтгэцийн эмчид хандах вэ?
Сэтгэл гутрал, түгшүүр сар сараар үргэлжлэх, нойргүйдэл эсвэл хоолны дуршлын өөрчлөлт гарах, амьдралд баяр хөөрөө алдах зэрэг шинж тэмдэг илэрвэл зайлшгүй сэтгэцийн эмчид хандах шаардлагатай. Мөн амиа хорлох бодол, хий юм харах, бодиттой холбоо тасрах, хяналтгүй сандралын дайралт бол шууд шинж тэмдэг юм.
Сэтгэл засалч гэж хэн бэ?
Сэтгэл засалч нь сэтгэл зүйч ба сэтгэцийн эмчийн хоорондын гүүр юм. Тэр дотоод зөрчил, зан үйлийн хэмнэлийг өөрчлөхөд чиглэж, урт хугацааны системтэй ажил явуулдаг. Когнитив-бихевиор, гештальт, психоанализ зэрэг арга ашигладаг. Хэрэв сэтгэл засалч нь эмч бол эмчилгээтэй хослуулж чадна.
Хэзээ сэтгэл засалчид хандах вэ?
Давтагддаг сөрөг зан үйл, удаан үргэлжилсэн харилцааны асуудал, хүүхэд насны эсвэл амьдралын гэмтэлтэй холбоотой асуудал, хяналтгүй түгшүүр, хүчтэй сэтгэл хөдлөлийг удирдаж чадахгүй байгаа үед хандах нь хамгийн тохиромжтой.
Яагаад зөв мэргэжилтнээ сонгох нь чухал вэ?
Сэтгэл зүйчид хандах ёстой байтал эмийн эмчилгээ шаардлагатай бол цаг алддаг. Харин анхны шинж тэмдэг дээр шууд эмчид очвол шаардлагагүй эмчилгээ авах эрсдэл бий. Хамгийн үр дүнтэй арга бол мэргэжилтнүүдийн хамтын ажиллагаа: эмч эмийн тусламж үзүүлж, сэтгэл засалч уг шалтгааныг тодруулан ажиллаж, сэтгэл зүйч өдөр тутмын дэмжлэг өгдөг.
Сэтгэл зүйч стресс, амьдралын бэрхшээлд тусална. Сэтгэл засалч дотоод зөрчил, зан үйлийг өөрчлөхөд чиглэнэ. Сэтгэцийн эмч эмийн эмчилгээ шаардлагатай тохиолдолд зайлшгүй хэрэгтэй. Сэтгэцийн эрүүл мэнд биеийн эрүүл мэндтэй адил чухал тул шинж тэмдэг илэрмэгц мэргэжлийн тусламж авах нь зөв.
