Л.Оюун-Эрдэнэ УИХ-ын итгэлийг авч чадаагүйтэй холбоотойгоор Монгол Улсын Засгийн газар бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ огцорлоо. Үндсэн хуулийн дагуу 30 хоногийн дотор шинэ Ерөнхий сайдыг УИХ-д томилох ёстой. Харин энэ удаагийн томилгоо нь зөвхөн парламентын шийдвэрээр бус, Төрийн тэргүүний “таашаал”-аар тодорхойлогдох өндөр магадлалтай харагдаж байна.
Ерөнхийлөгчийн шийдвэр — нэр дэвшигчдэд “тэнцэх шалгуур”
Шинэ Ерөнхий сайдыг ялсан нам санал болгож, Ерөнхийлөгч УИХ-д өргөн мэдүүлнэ. Гэвч одоогийн нөхцөл байдалд Ерөнхийлөгч өөрийн итгэлт хүмүүсээс нэр дэвшигчээ тодруулах, бүрдүүлсэн Засгийн газрын бүтэцтэй зөвшилцөх эрхээ бодитоор ашиглах нь ойлгомжтой болж байна.
Нэр дэвшигчдийн тойм
1. Н.Учрал — дэргэд байсан ч, нураалтад нөлөөлсөн хүн
Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын даргаар ажиллаж байсан Н.Учрал сүүлийн өдрүүдэд ил тод “пи-ар” хийн Ерөнхий сайдад өрсөлдөх болзол хангаж буйгаа харуулсан. Гэвч эх сурвалжийн мэдээлснээр Ерөнхийлөгч түүнд итгэл хүлээлгэхгүй гэж дүгнэсэн байна.
2. Д.Амарбаясгалан — тохиролцооны хүн үү, эрсдэлийн эх үү?
УИХ-ын дарга асан, намын генсекээр ажиллаж байсан тэрбээр урьдчилсан тохиролцоогоор Л.Оюун-Эрдэнээс суудлыг авах боломжтой гэж яригдаж байв. Гэвч Ерөнхийлөгчийн “би албан тушаал зардаггүй” гэх ишлэл энэ хувилбарыг бүдгэрүүлжээ. Түүнчлэн олон нийтийн дэмжлэг сул, эрх мэдлийн төвлөрөл эрсдэл дагуулах болзолтой.
3. Г.Занданшатар — нам, төр хоёрыг удирдаж чадна гэж үү?
Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлт, хоёр удаагийн парламентын удирдлагын туршлагатай. Хэрэв Ерөнхийлөгч түүнийг “1970 оныхны төлөөлөл” гэж үзэн дэмжих аваас энэ удаагийн марафоны “битүү морь” байж мэднэ. Гэхдээ намын даргын асуудалтай холбоотой байр суурь нь түүний давуу ба сул талыг тодорхойлж байна.
4. Я.Содбаатар — Ерөнхийлөгчийн “баруун гар” болох уу?
ЕТГ-ын даргаар ажиллаж байгаад МАН-ын генсек болсон тэрбээр Ерөнхийлөгчид хамгийн ойр хүн хэмээгддэг. Гадаад бодлогын ойлголт сайтай, тооцоотой улс төрч гэж үнэлэгддэг. Засгийн газрын бүтэц, намын зохион байгуулалтыг зэрэг барих чадвартай гэдэгт зарим хүрээнд итгэл хүлээдэг. Ерөнхийлөгчийн дэмжлэгийг авах магадлалтай хамгийн өндөр хүн гэж дүгнэх боломжтой.
5. Бусад нэрс: Ж.Энхбаяр, Б.Жавхлан, С.Бямбацогт
Танхимынхаа эсрэг санал өгсөн эдгээр нэрс дунд хамгийн боломжит дүр нь Ж.Энхбаяр байж болох ч олон нийтийн дэмжлэг сул, сонирхлын зөрчлийн асуудал байсаар байна. Б.Жавхлангийн хувьд засаг барих туршлага сул, “хаалттай” хэв маягтай гэдэг үнэлгээ давамгайлна. С.Бямбацогт одоогийн албан тушаалдаа төвлөрсөн нь Засгийн газрын тэргүүнд өрсөлдөх амбицгүй байж болох талтай.
Дүгнэлт: Ерөнхийлөгч “ил гаргах уу, далд хадгалах уу”?
Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх энэ удаагийн томилгоогоор зөвхөн шинэ Ерөнхий сайд төдийгүй намын бодлого, төрийн алсын бодлогыг тодорхойлно. Түүнд нэр дэвшигчдийн туршлага, нэр хүнд, намын дотоод нөлөө, олон нийтийн хүлээлт зэрэг олон хүчин зүйлсийг зэрэг тооцох шаардлага тулгарч байна.
Хамгийн “эвтэй, хүлээн зөвшөөрөгдөх” хувилбар бол Я.Содбаатар, харин нууц боломж нь Г.Занданшатар байж болох бол Н.Учрал, Д.Амарбаясгалан нар илүүтэй эргэлзээ дагуулсан дүрүүд болж үлджээ.
