250 сая ам.долларын үнэтэй шинэ өргөтгөлийн ажил албан ёсоор эхэлжээ
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Дональд Трамп Цагаан ордонд шинэ бүжгийн танхим барих төлөвлөгөөгөө хэрэгжүүлж эхэллээ. Даваа гарагт Зүүн жигүүрийн хэсгийг буулгаж, “Цагаан ордныг бүрэн шинэчилж байна” гэж тэр мэдэгджээ.
Барилгын багууд хаалттай үүд болон цонхны хэсгүүдийг нурааж эхэлсэн бөгөөд Трампын хэлснээр энэхүү 250 сая ам.долларын төсөл нь “бүрэн орчин үеийн” байх болно.
Тэрбээр өмнө нь “энэ танхим одоогийн барилгад нөлөөлөхгүй, харин түүнд ойрхон байрлана” хэмээн тодотгож байв.
“Энэ нь одоогийн барилгад хүрэхгүй, хүндэтгэлтэй хандсан байдалтайгаар хийгдэнэ. Би Цагаан ордныг хамгийн их хайрладаг, энэ миний хамгийн дуртай газар,” — гэж Трамп долдугаар сард мэдэгдсэн.
Трамп нийгмийн сүлжээндээ барилгын ажил эхэлснийг зарлаж, “150 жилийн турш Цагаан ордонд ийм хэмжээний танхимын мөрөөдөл байсан. Төрийн айлчлал, хүндэтгэлийн үдэшлэгт зориулсан энэхүү шинэ орон зай үнэхээр хэрэгтэй” гэж онцолсон.
Санхүүжилт ба төслийн дэлгэрэнгүй
Трампын хэлснээр, уг төсөл нь “эх оронч хандивлагчдын” хувийн хөрөнгөөр хийгдэж байгаа ч хэн санхүүжүүлж буй талаар Цагаан ордноос тодорхой мэдээлэл өгөөгүй байна.
Зүүн жигүүрийг анх 1902 онд барьсан бөгөөд хамгийн сүүлд 1942 онд шинэчлэл хийж байжээ. Одоогоор барилгын талбайд АНУ-ын далбаагаар чимэглэсэн томоохон краны тоног төхөөрөмж байрлаж байгаа талаар BBC мэдээлэв.
Барилгын зураг төслийг McCrery Architects, харин гүйцэтгэлийг Clark Construction компани хариуцаж байгаа бөгөөд АНУ-ын Нууц алба (Secret Service) шаардлагатай хамгаалалтын шинэчлэлтийг хэрэгжүүлэх юм.
McCrery Architects-ийн захирал Жим Маккрери “Ерөнхийлөгч Трампын итгэлийг хүлээн, түүхэн барилгын гоо зүйн уран нарийн хэв шинжийг хадгалж, орчин үеийн шаардлагад нийцсэн шинэчлэлийг хэрэгжүүлэх нь нэр төрийн хэрэг” гэж мэдэгдэв.
Маргаан ба түүхэн өвийг хадгалах асуудал
Үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн албаны (NPS) түүхч Роберт Саттон “Цагаан ордон дэлхийн хамгийн чухал гүйцэтгэх эрх мэдлийн барилга бөгөөд ийм хэмжээний өөрчлөлт ил тод бус хийгдэж буй нь зохисгүй” гэж анхааруулжээ.
Түүний хэлснээр, төслийн нарийн төлөвлөгөө, архитектурын хяналт болон зардлын үнэлгээний албан ёсны үнэлгээ хараахан хийгдээгүй байна. Мөн шинэ танхим 600-900 хүн хүлээн авах хүчин чадалтай байхаар төлөвлөгдсөн гэнэ.
“Барилгын ажил хэт яарч, Трампын хувийн хэв маягийг тусгах эрсдэлтэй. Гэвч Цагаан ордон бол ‘ард түмний ордон’ бөгөөд түүхэн өвийг хадгалах нь нэн чухал” гэж Саттон нэмж хэлэв.
Архитекторууд болон шинжээчдийн шүүмжлэл
Барилгын түүхчдийн олон улсын нийгэмлэг болон АНУ-ын архитекторуудын институт төслийн талаар “санаа зовниж байна” хэмээн мэдэгдэж, ил тод байдлыг шаардаж байна. Тэдний үзэж буйгаар энэ нь “1942 оноос хойш анх удаа Цагаан ордны гадаад төрхийг өөрчилж буй томоохон шинэчлэл” юм.
Гэсэн хэдий ч Цагаан ордон өмнө нь олон ерөнхийлөгчийн үед өөрчлөлт, шинэчлэл хийгдэж байсан.
- Барак Обама — теннисний талбайг сагсан бөмбөгийн талбай болгон шинэчилсэн.
- Ричард Никсон — усан санг хэвлэлийн өрөөнд хувиргасан.
- Харри Трумэн — 1948–1952 онд Цагаан ордныг бүрэн нурааж, дахин сэргээн барьсан.
Түүхчид энэхүү шинэ төсөл нь “Трампын нэрийн хуудас мэт” өнгө аястай болж, Цагаан ордны уламжлалт дүр төрхийг өөрчилж болзошгүй гэж анхааруулж байна.
